De verantwoordelijkheidsvraag en het afscheid van de vrije opvoeding

Schoonmaakdag Filmwijk Almere 2012, vrijwilligers maken de wijk schoon

 Overpeinzingen bij een springkussen
'Wie is er verantwoordelijk voor wat er gebeurt op het springkussen?' Oei, daar was hij.. De vraag die allerlei leuke initiatieven kapot kan maken. Wie is er verantwoordelijk? In een tijd waarin je je tegen elk risico moet verzekeren, is het een dodelijke vraag voor een vrijwilligersactiviteit.
Het is vroeg op de zaterdagmorgen. De vrijwilligers die Filmwijk Buitengewoon Schoon organiseren komen bij elkaar vlak voordat de schoonmaakdag begint. Er is de laatste weken gigantisch veel werk verricht om het mogelijk te maken: vergunningen, afspraken met de gemeente over vuilcontainers, grijpertjes, folders verspreiden, posters ophangen, prijzen verzamelen voor de loterij, burgemeester uitnodigen voor de opening, springkussens, viooltjes als bedankje voor de inzet van de bewoners, de rapper voor een feestelijk einde, enzv. Maar dan is het D-dag, de dag waarop het allemaal gebeuren moet. En dan de vraag, de verantwoordelijksvraag. Wie is er verantwoordelijk voor wat er gebeurt op het springkussen? Er kan niet iemand constant bij staan. Wie is er verantwoordelijk? Het bedrijf dat de springkussens verhuurt niet. Ouders? Die zijn er niet altijd bij als kinderen buiten spelen. Maar gelukkig is er niet al te veel tijd om er bij stil te staan, want de spullen moeten gebracht worden naar de andere vier uitleenpunten in de wijk.
Ik neem me voor terloops een oogje in het zeil te houden, terwijl ik de grijpertjes verstrek aan de vrijwilligers. Vorig jaar ging het toch ook goed, zeg ik tegen mezelf. En het gaat ook goed. De kinderen zijn razend enthousiast. Voor en nadat ze vuil geraapt hebben, leven ze zich uit op het prachtige springkussen en alleen vreugdekreten zijn te horen. Op een zeker moment gaat een aantal grotere jongens wel erg woest tekeer. Ik fluister één van de jongens in: 'een beetje voorzichtig doen, er zijn ook hele kleine kinderen bij' en zowaar ze doen meteen rustiger aan. Later komt een meisje me melden: ze zitten met een zware bal te gooien. Inderdaad een leren voetbal zie ik langskomen. Ik pak hem op en zeg tegen de eigenaar: 'laat hem maar even hier liggen'.
En zowaar: hij zegt 'OK' en speelt verder.
Ik krijg een blij gevoel. De 'jeugd van tegenwoordig' luistert weer. En thuis besef ik: de vrije opvoeding is verleden tijd. Het stellen van grenzen is weer normaal. Ik lees in de rijksnota 'Onze jeugd van tegenwoordig' dat het goed gaat met de jeugd en dat het goed gaat in de opvoeding, behalve dan in gebroken gezinnen.